Çelik Yaya Köprüsü; hastane, alışveriş merkezi, iş merkezleri gibi büyük yapılarda binalar arası geçiş kolaylığı sağlayan, diğer yandan inşaat, şantiye gibi alanlarda geçici amaçla kurulan ve çalışanların hızlı ve güvenli bir şekilde ulaşımına katkı sağlayan çelik konstrüksiyon yapılardır. Ayrıca yaya üst geçitleri, akarsu, demiryolu gibi bölgelere inşa edilen çelik köprüler de bu hizmet alanında yer almaktadır.
Temel olarak, insanların iki uzak nokta (binalar, dere, nehir, vadi veya yol) arasındaki geçişini sağlayan köprülere yaya köprüsü denir. Çelik yaya köprüleri çeşitli strüktürlerle ve malzemelerle tasarlanabilmektedir. Yapıldığı bölgedeki teknolojik imkânlar ve kullanıcı sayılarına göre yaya köprüleri, yerleşim merkezinde yapılan köprüler ve yerleşim dışında yapılan köy ve kasabalardaki yaya köprüleri olarak sınıflandırılabilir.
BİNALAR ARASI ÇELİK KÖPRÜ
Binalar arası çelik köprü; genellikle birden fazla bloğu bulunan büyük yapılarda ulaşımı kolaylaştırmak için inşa edilen çelik konstrüksiyon yapılardır. Alışveriş merkezleri gibi iç kısmında büyük boşluk bulunan yapılarda bina içerisine de inşa edilebilmektedir.
Çelik köprüler; metalürjide kaydedilen ilerlemeler sayesinde, metal köprüler çelik kullanımıyla birlikte önemli bir gelişme gösterdi. Çeliğin hem dayanım hem de kaynaklanırlık niteliklerinin iyileştirilmesi, dolayısıyla da eski perçinli birleştirmelerin yerine dayanımı yüksek, kaynaklı ya da cıvatalı birleştirmelerin kullanılması ve değişik biçimlerin (eğik ayaklı çerçeve köprüler, plak döşemeler vb. gibi) benimsenmesi yeni gelişmelere olanak verdi. Günümüzde çelik köprü geçiş yapıları oldukça rağbet görmektedir.
Getirdiği teknolojik avantajlar sayesinde çelik yaya köprüler, günümüzde dünyada ve ülkemizde en fazla uygulaması yapılan yaya köprüleridir.
ÇELİK YAYA ÜST GEÇİT KÖPRÜSÜ
Çelik yaya üst geçit köprüsü; şehir merkezlerinde yoğunlaşan trafik çözümüne karşı yaya geçişlerini sağlayan yaya köprüleri (üst geçitler) dir. Kullanıcı sayısının çokluğu ve teknoloji seviyesine göre strüktürü ve malzemesi gelişmiş yaya köprüleridir. Formları, malzemeleri ve tasarımlarıyla adeta bir şehir sembolü olmaktadırlar.
Çelik yaya üst geçit köprüleri araç trafiği yolları (kara yolları), akarsuların üzeri, tren yolları üzerinde ve ayrıca bazı park ve bahçelerin geçişinde hizmet veren strüktürlerdir.
Günümüzde hızlı kentleşme sonucu şehir içi trafiği her geçen gün daha karışık bir duruma gelmektedir. Hızla artan nüfus ile birlikte trafikteki araç sayısı artmakta, dolayısıyla hatlar arsında yayaların geçişi zorlaşmaktadır. Endüstri devriminden sonra oluşan bu durumla şehirlerimizde karayollarına yapılan çelik yaya üst geçit köprüleri bir kent elemanı olmuş, kimi zamansa kentin bir simgesi haline gelmişlerdir.
Ülkemizde yeni yapılan yollarla birlikte, hızlanan araç trafiğine karşı çelik yaya köprüleri (üst geçitleri) bir zorunluluk haline gelmiştir. Ülkemizde konum olarak yaya köprüleri en fazla karayolları üzerlerine yapılmaktadır.
Akarsu Yaya Köprüleri
Akarsu yaya köprüleri geçmişte daha çok asma ahşap köprüler ve büyük ayaklı taş köprüler olarak yapılmışlardır. Ancak günümüzde gelişen teknoloji sayesinde daha çok açıklık geçmeyi sağlayan çelik yaya köprüsü tercih edilmektedir. Akarsuyun verdiği doğal etki ve köprülerin bir sanat eseri gibi planlanmaları neticesinde günümüz köprüleri akarsuyun üzerinde bir kent simgesi olarak yerlerini almışlardır.
